Novi arheološko-istorijski katalog Muzejske jedinice u Odžacima objavljen je uz finansijsku podršku Ministarstva kulture i javnosti pruža celovit pregled predmeta koji se čuvaju u toj ustanovi, a izloženi su u okviru stalne postavke.

Kapitalno delo za muzejsku delatnost u Odžacima izašlo je iz štampe krajem prošle godine. Iako je stalna postavka javnosti do sada predstavljena više puta kroz izložbe i tematske kataloge, nova publikacija nastala je kao rezultat celokupnog dosadašnjeg stručnog i naučno-istraživačkog rada na sakupljanju i dokumentovanju kulturne baštine opštine Odžaci.

Biljana Zlatković, direktorica Narodne biblioteke “Branko Radičević” u Odžacima, u okviru koje deluje Muzejska jedinica, kaže da će novi katalog omogućiti jednu novu vidljivost muzeja i bolje upoznavanje blaga koje se u njemu čuva.

– Katalog smo napravili tako što smo dobili putem konkursa sredstva od Ministarstva kulture Republike Srbije. Prvi put je izašao katalog ovog tipa i on je kao triptih. Prvi deo se odnosi na istoriju Odžaka kao samog mesta, i to je napisao kao uvodničar Vladimir Stojanović koji nas u priču o Odžacima uvodi putem reke Dunav. Drugi deo koji se odnosi na arheologiju radio je kustos-arheolog Nenad Jončić sa saradnicima, a treći istorijski deo je radio istoričar Muzejske jedinice Marko Bajčev. Tako da je ovo jedna slika Odžaka kroz istoriju, arheologiju, reku, Dunav, Mostongu, koji su nam dali sve blago koje imamo u ovoj opštini – ispričala je Biljana Zlatković, direktorica Narodne biblioteke.

Katalog je ilustrovan sa oko stotinu fotografija koje svedoče o bogatoj istoriji na ovim prostorima.

Doktor Vladimir Stojanović u predgovoru piše: “Raznovrsni dokazi o evoluciji prirodnog i kulturnog predela u Odžacima, u vidu brojnih artefakata i muzealija, čuvaju se, skladište i izlažu čitavih četrdeset godina u Muzejskoj jedinici. Ovo je najvrednija i najbogatija ‘zavičajna škrinja’ na potezu od Sombora do Novog Sada…”

Najveći deo fonda arheološke zbirke Muzejske jedinice u Odžacima čine nalazi iz neolitskog perioda koji su pronađeni tokom arheoloških iskopavanja na više značajnih lokaliteta na teritoriji opštine, među kojima je najpoznatije Donja Branjevina kod Deronja.

Kustos-arheolog Nenad Jončić kaže da katalog pruža informacije o arheološkim predmetima koji su izloženi u okviru stalne postavke i predstavljaju samo deo vredne kolekcije koja se nalazi u muzeju.

– Naša zbirka se sastoji najviše od predmeta sa Donje Branjevine i oni su najviše i zastupljeni u katalogu. Katalog će pomoći vidljivosti naših istraživanja i našeg muzeja, a sa druge strane dobar je izbor informacija za ljude koji žele da dođu u muzej i da se informišu o tome šta mi imamo u muzeju, šta je do sada istraženo i da ih uputi u to šta ćemo u budućnosti raditi na Donjoj Branjevini – navodi Nenad Jončić, kustos-arheolog Muzejske jedinice.

Prema njegovim rečima, pored predmeta iz perioda ranog neolita koji su najbrojniji, Muzejska jedinica poseduje jako lepe nalaze koji se vezuju za Kelte, Sarmate i posebno Avare čije je prisustvo u Odžacima i okolini potvrđeno nalazima nekropola i naseobina sa brojnim materijalnim ostacima.

Istorijsko odeljenje Muzejske jedinice sa predmetima koje poseduje, priča priču o istoriji Odžaka od devetnaestog do polovine dvadesetog veka.

Istoričar Marko Bajčev kaže da novi katalog stalne postavke Muzejske jedinice predstavlja važan pisani dokument koji pruža uvid pre svega u razvoj privrede i društva u poslednjih nekoliko vekova, i ono što je najbitnije, upoznaje širu javnost sa eksponatima koji oslikavaju period u kojima su nastali. Na taj način, kako ističe, ova publikacija doprinosi očuvanju kulture i tradicije Odžaka kao mesta i okoline.

– Od velikog broja predmeta koje istorijsko odeljenje Muzejske jedinice u Odžacima poseduje svakako je porcelanska lula jedan od najvažnijih i najbitnijih predmeta. Ona se kako izgledom tako i dimenzijama razlikuje od svih ostalih predmeta koje je okružuju. Sa motivom žene i muškarca, odnosno sećanja na vojničku službu, ona daje jasnu sliku o određenom istorijskom i vremenskom periodu – kaže Marko Bajčev, istoričar Muzejske jedinice.

Muzejska jedinica u Odžacima kakva je danas rezultat je dugogodišnjeg istraživačkog rada, brižljivog i sistematskog sakupljanja, kao i stalnih izložbenih aktivnosti. Iza te ustanove je nekoliko plodnih godina u kojima su nabavljene nove izlagačke vitrine i oprema za digitalizaciju predmeta iz muzejske zbirke.

Posle više od dve decenije pauze prošle godine su nastavljena iskopavanja na arheološkom lokalitetu Donja Branjevina. Rezultati ove kampanje će u narednom periodu biti publikovani u domaćim i inostranim naučnim časopisima, a na osnovu njih će se planirati i vršiti dalja istraživanja tog lokaliteta.