Projekat će biti realizovan na osnovu Lokalnog akcionog plana za unapređenje položaja izbeglih i interno raseljenih lica u opštini Odžaci i u okviru Regionalnog programa koji je podržala Međunarodna zajednica, kaže Dušan Plećaš, opštinski poverenik za izbeglice.
– Svi oni koji žele da im se na ovaj način reši stambeno pitanje moraju da pronađu kuću koja je slobodna za prodaju, gde je utvrđeno vlasništvo i gde nema smetnji za kupoprodaju koja će se vršiti između donatora, u ovom slučaju države – Komesarijata za izbeglice Vlade Republike Srbije i vlasnika kuće. Znači, lica koja se budu prijavljivala za ovaj program moraće da navedu ime i prezime vlasnika kuće i adresu za koju su zainteresovani da im bude stambeno rešenje – ističe opštinski poverenik.
U opštini Odžaci trenutno ima 780 izbeglih lica i po tom broju se nalazi u samom vrhu u Srbiji, na 141. mestu. Na Međunarodnoj donatorskoj konferenciji koja je održana u Sarajevu pre nešto više od mesec dana Republici Srbiji je dodeljeno 240 miliona evra za Regionalni projekat rešavanja stambenih potreba izbeglica, a koliko će od tog iznosa biti opredeljeno opštini Odžaci Plećaš kaže:
– Kada se završi evidentiranje tada će se tačno znati potrebe opštine Odžaci za stambeno zbrinjavanje i tada će se orijentaciono znati i koji bi iznos bio potreban za te svrhe. Moja prognoza je, na osnovu svih podataka sa kojima raspolažem, da će ovim Regionalnim programom u ovoj i narednoj godini posao biti završen, odnosno za broj lica, za koje sada imamo nezvanične podatke, mislim da ćemo dobiti dovoljno sredstava da svi kojima je to potrebno budu zbrinuti i dobiju krov nad glavom.
Pravo na konkurisanje i ostvarivanje prava stambenog zbrinjavanja imaće izbegla, prognana i interno raseljena lica ili bivše izbegle i prognane osobe koji žive na teritoriji opštine Odžaci, a koje nemaju na teritoriji Republike Srbije rešeno stambeno pitanje, kao i da u zemlji porekla nisu dobili obnovu i povratak. To su osnovni uslovi, a u dopunske se ubrajaju broj članova domaćinstva, star, bolestan, samohran, invalid, borac itd.
S obzirom da su do sada uvek prioritet zbog ovih dopunskih uslova imale one porodice sa više članova domaćinstva, ovoga puta je novina da će prilikom konkurisanja u ravnopravnom položaju biti i oni koji su samci, sa dva člana, ali će se uzimati u obzir i materijalna situacija, izvor prihoda, starost, bolest, samohrani i drugi uslovi, neophodni za ostvarivanje ovog prava.
Otkup i zakup stambenih jedinica
Po najnovijim izmenama i dopunama Zakona o izbeglicama u toku je realizacija programa otkupa i zakupa stambenih jedinica u izbegličkim naseljima Srpski Miletić, Odžaci, Bački Gračac i Bački Brestovac kojih ima ukupno 96. Zakup se odnosi na lica koja su dobila ključ u ruke, a otkup na princip samogradnje. Korisnici tih stambenih jedinica su već konkurisali kod Komesarijata Vlade Republike Srbije i predali potrebnu dokumentaciju. Svi uslovi otkupa i zakupa stambenih jedinica predviđeni su prilikom potpisivanja sporazuma 1999. godine po pilot projektu o izgradnji izbegličkih naselja gde su tačno precizirane obaveze ugovornih strana, kaže Plećaš i objašnjava da visina zakupa i otkupa zavisi i od stava lokalne samouprave:
– Ukoliko lokalna samouprava, odnosno Direkcija za izgradnju koja ima nadležnost naplaćivanja komunalnog opremanja bude stavila komunalno opremanje u cenu otkupa, onda će ono uticati na povećanje otkupa. Mi smo izračunali da bi na period otplate od 8-10 godina mesečna rata iznosila 20 evra. Ono lice koje bude u mogućnosti da u celosti izmiri taj iznos moći će stambeni objekat odmah da uknjiži u svoje vlasništvo, s tim što svi pomoćni objekti koji su napravljeni na tim parcelama podležu procesu legalizacije.
Ugovor o otkupu i zakupu sa korisnikom stambene jedinice potpisuje Komesarijat za izbeglice koji je i vlasnik zemljišta i objekta, uz posredovanje lokalne samouprave. Po najnovijem Zakonu o izbeglicama predviđeno je da najmanje šest meseci korisnici ovih stambenih objekata moraju biti u zakupu da bi stekli pravo na otkup. Još uvek nije definisana visina zakupa, ali prema Plećaševim rečima, kako se radi o ugroženoj populaciji ona neće imati komercijalnu cenu. Za potrebe obračuna i naplate zakupa Komesarijat za izbeglice će po Ugovoru o delu angažovati jedno lice koje će obavljati taj deo posla dok traje postupak.
Princip spajanja porodica i pravna pomoć
Društvo za mir, razvoj i ekologiju iz Beogradu koje radi u okviru Danskog saveta je na teritoriji opštine Odžaci u prethodne tri i po godine realizovalo 131 projekat po principu spajanja porodica. To podrazumeva da domicilni stanovnik koji ima nekretninu, kuću ili stan, a želi da napravi ugovor o doživotnom izdržavanju sa izbeglim ili interno raseljenim licem može to da učini, a po potpisanom ugovoru nakon smrti, izbeglom ili raseljenom licu ostavlja nekretninu u nasleđe. Za zajednički život oni kao porodica dobijaju 325.000 dinara bespovratnih sredstava. Od tog iznosa 40.000 dinara dobijaju u novcu, a 285.000 dinara u stvarima (bela tehnika, građevinski materijal, poljoprivredne mašine…), kaže Dušan Plećaš, opštinski poverenik za izbegla i prognana lica i dodaje da je po tom programu na teritoriji opštine Odžaci od početka godine obrađena 31 porodica.
On ističe da Društvo za mir, razvoj i ekologiju iz Beograda ima i formiran tim diplomiranih pravnika koji vladaju svim propisima iz Republike Hrvatske, BiH i Srbije koji pružaju besplatno pravnu pomoć za sva pitanja koja se ostvaruju u zemlji porekla ili u zemlji u kojoj sada žive izbegla, prognana i interno raseljena lica, a odnose se na upravne postupke, pravo na legalizaciju, uknjiženje objekata, otkup i zakup stambenih jedinica.
Pravnici Društva za mir, razvoj i ekologiju iz Beograda su krajem juna posetili opštinu Odžaci, a ponovo su najavili dolazak 27. jula kada će od 10 do 13 sati u sali Opštinskog veća primiti izbegla i prognana lica iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine, kao i interno raseljene sa Kosova i Metohije i davati im pravne savete u vezi njihovih konkretnih problema.
