Na obeležavanju Svetskog dana Roma u Odžacima istaknuta je važnost stvaranja jednakih uslova za obrazovanje, zapošljavanje i kvalitet života pripadnika romske nacionalne manjine, kao i očuvanja nacionalnog i kulturnog identiteta Roma.

Predsednica opštine Odžaci Latinka Vasiljković je Romima i Romkinjama čestitala njihov dan i istakla da je lokalna samouprava posvećena unapređenju položaja pripadnika romske manjine.

– Opština Odžaci je prepoznatljiva kao sredina i kao lokalna samouprava koja je jako puno uradila kada je u pitanju unapređenja položaja Roma, kako u donošenju strateških dokumenata tako i na brzom rešavanju problema sa kojima se ova zajednica susreće u svakodnevnom životu – izjavila je Vasiljković na konferenciji na kojoj su predstavljeni dosadašnji rezultati na polju unapređenja položaja Roma u opštini Odžaci.

Svetski dan Roma – 8. april, 34 porodice iz romskog naselja u Bogojevu ove godine dočekuju u novim kućama, a to podstandarno naselje je raseljeno posle više od pola veka postojanja. Rezultat je to velikog projekta “Da svaki Rom ima dom” koji je finansiran sredstvima Evropske unije, a kofinansiran sredstvima Vlade Republike Srbije i opštine Odžaci.

U okviru ovog projekta takođe je izgrađena i nedostajuća infrastruktura u romskom naselju Čerga u Deronjama.

U saradnji sa Nacionalnim savetom Roma i drugim partnerima lokalna samouprava radi na unapređenju obrazovanja romske zajednice i većoj uključenosti dece, od osnovne škole do fakulteta.

– Na polju obrazovanja Roma se zaista dosta radi. Imamo 24 srednjoškolca koje opština Odžaci stipendira u ovoj godini i po prvi put u više mesečnih rata. Pre dve godine smo imali i učenika generacije u Deronjama. Nešto što potvrđuje te naše dobre rezultate je i nagrada koja je prošle godine uručena predsednici opštine Latinki Vasiljković u Briselu za “Gradonačelnika – prijatelja Roma” – istakao je Andrija Đurić, koordinator romske kancelarije.

Opština Odžaci je jedna od 11 lokalnih samouprava uključenih u projekat “Romacted” koji traje od 2017. do 2020. godine.

Ciljevi ovog projekta koji zajedno sprovode Savet Evrope i Evropska unija su izgradnja političke volje kroz angažovanje lokalnih vlasti u unapređenju javne uprave kako bi Romi bili uključeni u planove i projekte koji se odnose na njih, osnaživanje romske zajednice na individualnom i kolektivnom nivou, te jačanje posvećenosti institucija po pitanju inkluzije Roma i Romkinja.

Specifičnost projekta je da asistira lokalnim vlastima da u svoje lokalne politike, budžete i usluge integrišu nove dimenzije i uvedu posebne mere za Rome i Romkinje, uz povećanje njihovog učešća u kreiranju, sprovođenju i praćenju politika i aktivnosti.

– Suština projekta je pokazivanje političke zrelosti za prihvatanje inicijativa lokalnih grupa. U lokalnoj zajednici formirali smo lokalne akcione grupe u Bogojevu, Deronjama i Ratkovu, koje su veoma posvećene svom radu i imale su viziju svog budućeg delovanja u opštini Odžaci. Lokalna samouprava je trebalo da formira institucionalnu radnu grupu koja će biti sastavljena od ljudi, eksperata koji pokrivaju oblasti koje su kao svoje prioritete odabrale lokalne akcione grupe. Jedna od tih aktivnosti je i proslava Svetskog dana Roma – naveo je Stevan Nikolić, facilitator projekta “Romacted”.

Prema poslednjem popisu stanovništva koji je sproveden 2011. godine, Romi su treća po brojnosti nacionalna zajednica u opštini Odžaci i na teritoriji opštine ih živi nešto više od hiljadu.

I pored toga što su proteklih nekoliko godina učinjeni značajni pomaci na unapređenju njihovog položaja u oblastima stanovanja, obrazovanja, zdravlja i zapošljavanja, Romi su i dalje u velikoj meri diskrimisana i marginalizovana društvena grupa.

Svetski dan Roma obeležava se da bi se proslavila romska kultura i ukazalo na probleme s kojima se Romi suočavaju.

– Ono na šta bi trebalo staviti akcenat kad je u pitanju obeležavanje Međunarodnog dana Roma jesu, pre svega, određeni programi i projekti koji su oslonjeni na Strategiju za unapređivanje položaja Roma i Romkinja koju je usvojila Vlada Republike Srbije – kazala je pokrajinska poslanica Jelena Jovanović i istakla da opština Odžaci posvećeno radi na sveukupnoj emancipaciji, integraciji i inkluziji romske populacije.

– Svetski dan Roma je prava prilika da ukažemo na probleme romske zajednice, kao i da predstavimo primere dobre prakse kada je u pitanju odnos prema romskoj zajednici, a jedan od najpozitivnijih primera je opština Odžaci. Moram reći da je opština Odžaci u proteklom periodu uspešno radila na inkluziji Roma u svim oblastima – rekla je Ljiljana Mihajlović iz Nacionalnog saveta romske nacionalne manjine.

Žene su postale vidljivije u romskoj zajednici u opštini Odžaci i upravo one su nosioci pozitivnih promena za romsku manjinu, istaknuto je na konferenciji kojom je počelo obeležavanje Svetskog dana Roma. Neke od tih žena Romkinja su se obratile učesnicima i podelile svoja iskustva.

Za očuvanje nacionalnog identiteta Roma važno je da romska deca uče svoj jezik u školama. Nastavnica Maja Jovanović već deset godina učenike osnovne škole u Deronjama pozdravlja na maternjem jeziku. Osim što predaje romski jezik, ona je nagrađivana pesnikinja i istaknuta romska aktivistkinja.

– Ove godine OŠ “Vuk Karadžić” iz Deronja obeležava jubilej – 20 godina negovanja i izučavanja maternjeg jezika sa elementima nacionalne kulture i tradicije Roma. U našoj školi ima 180 učenika, od tog broja 55 je romske nacionalnosti. Redovno pohađaju nastavu, imamo nekoliko sekcija i imamo dve nagrade na pokrajinskom nivou, u pitanju je recitatorska sekcija. Tu ne zaostaje pisana reč na romskom jeziku, u zadnjih nekoliko godina smo dospeli do međunarodnih nagrada, a ovom prilikom želim da se zahvalim opštini Odžaci koja je pokrila troškove izdavanja naših zbirki pesama – rekla je Maja Jovanović, nastavnica romskog jezika i pedagoški asistent.

Pripadnici romske zajednice iz opštine Odžaci su svoj dan obeležili kulturno-umetničkim programom u okviru koga je prikazana izložba o poznatim Romima i Romkinjama u svetu i kod nas, izloženi su likovni radovi i prezentovana romska nošnja.

Učenici osnovne škole iz Deronja su recitovali poeziju na romskom i srpskom jeziku, deca iz Bogojeva su igrala folklor, a nadaleko čuveni deronjski muzičari izveli su kolaž tradicionalne tamburaške romske muzike.

Na Svetski dan Roma, 8. aprila, po prvi put će romska zastava biti istaknuta na zgradi opštine u Odžacima, pored zastava Srbije i AP Vojvodine.